Związek Strzelecki ,,Strzelec"

Tarnowski Strzelec - Powraca
Początki organizacji strzeleckiej w Tarnowie należy wiązać z założeniem przez Juliusza Góreckiego w 1910 roku Zarzewia. Organizacja ta na wzór powstałego w 1908 roku we Lwowie Związku Walki Czynnej doprowadziła do stworzenia w 1911 roku przez Juliusza Góreckiego tajnej organizacji również w Tarnowie. Tarnowski Związek Strzelecki, którego oficjalna nazwa brzmiała Towarzystwo Sportowo-Gimnasztyczne Strzelec, powstał w listopadzie 1912 roku, chociaż działalność swoją rozpoczął już przynajmniej pół roku wcześniej. Pierwszym prezesem został adwokat dr Eliasz Schinke, później Gabriel Dubiel, ale faktycznymi organizatorami byli Jan Styliński, Władysław Dziadosz, Józef Mikulski. Związek Strzelecki w Tarnowie w krótkim czasie utworzył oddziały w Krzyżu, Wierzchosławicach, Bobrownikach Małych, Lisiej Górze i Pawęzowie. Strzelcy spotykali się przynajmniej dwa razy w tygodniu kolejno w lokalu przy ulicy św. Anny, Nowodąbrowskiej, a później Tuchowskiej. Stałe ćwiczenia terenowe i manewry wojskowe odbywali w Podlipiu, Skrzyszowie, Czarnej, Porębie Radlnej, Krzyżu i Zgłobicach. W maju 1913 roku Józef Piłsudski wizytował tarnowskie ćwiczenia strzeleckie, w których udział wzięło 120 w pełni umundurowanych strzelców. Po ćwiczeniach wojskowych, defiladzie, jak informowała prasa, strzelcy wspólnie z komendantem spożyli skromny posiłek. Tarnowski Strzelec po raz kolejny lustrowany był przez komendanta tuż przed wojną w lipcu 1914 roku.
W 1911 roku akademicy tarnowscy wspólnie z kolegami z Krakowa i Lwowa podejmowali próby stworzenia Polskich Drużyn Strzeleckich. Oficjalnie 15 lutego 1913 roku poswatała największa organizacja niepodległościowa i paramilitarna w Tarnowie - XIV Polska Drużyna Strzelecka, która swoją siedzibę miała przy ulicy Katedralnej. Skupiała w swoich szeregach blisko czterystu uczniów z tarnowskich szkół średnich, studentów oraz młodzieży rzemieślniczej zrzeszonej w Czytelni Robotniczej Towarzystwa Szkoły Ludowej im. Kilińskiego. Pierwszym prezesem został Stanisław Machalski, a w czerwcu zastąpił go Józef Andrzej Zając, który od 3 sierpnia 1914 roku został komendantem połączonych Drużyn i Związków Strzeleckich. Z końcem 1912 roku polityczne kierownictwo nad organizacjami strzeleckimi objęła Komisja Tymczasowa Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych. Powierzyła ona 15 grudnia 1912 roku Józefowi Piłsudskiemu komendę nad Związkiem Strzeleckim i Polskimi Drużynami Strzeleckimi. Obie organizacje zachowały odrębność organizacyjną, jednakże ćwiczenia wojskowe i manewry często odbywały się wspólnie. Tarnowska XIV PDS rozszerzała swoją działalność na inne ośrodki, prowadząc ćwiczenia wojskowe, odczyty, pogadanki i kursy samarytańskie. Przyniosło to oczekiwane skutki, ponieważ w latach 1913-14 powstały prężne Drużyny Strzeleckie w Ryglicach, Bobowej, Zbylitowskiej Górze, Koszycach Wielkich, Zaczarniu, Lisiej Górze i Wierzchosławicach. W lipcu 1912 roku powstała XXXIX Drużyna Strzelecka w Dąbrówce Tuchowskiej i Tuchowie, zrzeszająca 13 kobiet, która cieszyła się poparciem o.o. Redemptorystów w Tuchowie.Najpiękniejszą kartę zapisał Tarnowski Strzelec w sierpniu 1914 troku, gdy na rozkaz komendanta Józefa Piłsudskiego masowo wyruszył do walki o wolną Polskę. Jako pierwszy wyruszył z Tarnowa 4 sierpnia 1914 roku oddział 43 drużyniaków, dowodzony przez sierżanta Władysława Złom-Langnera, późniejszego generała brygady i obrońcy Lwowa z 1939 roku. Wszedł on w skład I kampanii kadrowej.....